Fahrenheit 451

Bu yazımızda sizler için ünlü Amerikalı yazar Ray Bradbury’nin başyapıtı Fahrenheit 451 adlı kitabı seçtik. Öncelikle biraz yazar Ray Bradbury’den bahsetmek istiyoruz.

1920 doğumlu ünlü yazar Ray Bradbury, 92 yıllık hayatına toplamda 500’e yakın öykü, senaryo, şiir ve roman sığdırmıştır. Bradbury’nin tanınmasını sağlayan Fahrenheit 451 kiralık bir daktilo ile bodrumda bulunan bir kütüphanede yazılmıştır. Yazarın en ünlü eseri olan Fahrenheit 451, 9 kısa öyküden oluşmuştur. Eser, ilk olarak bölüm bölüm Galaxy Magazine’de yayınlanmıştır.

Bradbury’nin kitabı yazmaya karar verme ve yazım süreci de içinde çok farklı bir hikâyeyi barındırmıştır. Ray Bradbury, bir gece vakti arkadaşıyla beraber yolda yürürken bir polis memuru tarafından durdurulmuştur. Polis, onlara ne yaptıklarını sorduğunda Bradbury “Ayaklarımızın birini diğerinin önüne koyuyoruz” diye cevap vermiştir. Polis memuru aynı soruyu tekrar sorduğunda ise “Havayı soluduklarını, konuştuklarını, tartıştıklarını ve yürüdüklerini” söylemiştir. Memur, “Demek yürüyorsunuz, peki sadece yürüyor musunuz?” diye sorduğunda ise Bradbury bu soruyu başıyla onayladıktan sonra polis memuru, “Pekâlâ, bir daha yapmayın!” demiş ve uzaklaşmıştır. İki arkadaşın medeni bir eylem karşısında yaşadıkları bu olaydan sonra Bradbury, yürümenin yasak olduğu ve gelecek zamanda geçmesini planladığı “Yaya”yı yazmaya karar vermiştir. Yaya, Bradbury’nin Fahrenheit 451 kitabına vermek istediği ilk isimdir.

Başına gelen bu olay zamanla, önce bir itfaiyeci hikâyesine, ardından da Bradbury iyi bir üniversiteye gidemediği için vaktini bolca geçirdiği kütüphanelerden ve kitaplardan yola çıkarak umulmadık bir esere dönüşmesine yol açmıştır. Ray Bradbury, Fahrenheit 451’in yakaladığı başarıyı ise hü hefnir borçludur. 

Dönemin politik ortamından dolayı yazıyı basacak bir dergi bulamadığı zamanlarda, ünlü erkek dergisi Playboy’un sahibi Hugh Hefner karşısına çıkmış ve yayınlamak üzere kitabı satın almıştır. O dönem için büyük bir cesaret örneği olan bu hareket, Bradbury’i de dünya edebiyatına kazandırmıştır.

Fahrenheit 451 kitabında, yaratılan dünyada itfaiyeciler yangını söndürmüyor, onun yerine kitapların yakılmasına neden oluyorlar. Kitabın ismi yani Fahrenheit 451 de, kitap kâğıtlarının yanma derecesinden yola çıkılarak verilmiştir.

 Ray Bradbury kitapta Montag adlı itfaiyecinin sanatla ilgilenen Beatty ile tanışmasını ve Beatty’nin Montag’ta bıraktığı izleri bizlere Montag’ın bakış açısıyla sunuyor. Günümüz toplumuna dolaylı yoldan sert bir eleştiride bulunan Fahrenheit 451, büyük televizyonlu ama kitapsız bir dünyanın toplum üzerindeki değişikliklerini göstererek de geleceğe ışık tutmuştur.

Kitapların yakıldığı, insanların totaliter rejim tarafından yönetildiği coğrafya; Orta Çağ’daki skolastik düşünce yapısı ile de büyük benzerlikler gösterir. Her iki dönemde de kitaplar yakılmış. Kitapların yakılması insanların bilgisizliğine yol açmış, bilgisiz insanlar da diktatörler tarafından kolayca yönetilmiştir. Ray Bradbury, kitap yakanlarla kitap okumayanlar arasında ironik bir bağ kurmuş, kitaptan ve bilgiden yoksun kitlelerin totaliter rejim tarafından kolaylıkla yönetileceğini ustalıkla aktarmıştır.

Ray Bradbury, Fahrenheit 451’de distopya,  cyberpunk ve bilimkurgu ögelerini, totalitarist bir coğrafya ile birleştirerek okuyucuya sürükleyici ve öğretici bir anlatım sunmayı başarmıştır. Öyküyü, Montag adlı baş karakterin yorumlarıyla anlatarak da kitapların yakıldığı bir dünyadaki insanların düşüncelerini, bu ünlü eser okuyucuya doğrudan aktarmıştır.

Amerikan edebiyatının önemli isimlerinden Ray Bradbury’nin başyapıtı diyebileceğimiz Fahrenheit 451, çok önemli bir distopya ürünüdür. Aynı adla 1966 yılında sinemaya uyarlanarak ününe ün katmıştır, Türkiye'de Değişen Dünyanın İnsanları olarak gösterime sunulan kitapta teknolojisi gelişmiş bir toplumun gerilemeye yüz tutmuş sanatına ve insanlığına ayna tutmaktadır.

KİTABI SATIN AL